Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Astrofizik Araştırma Merkezi ve Ulupınar Gözlemevi

Güneş Saati

Daha büyük resim için tıklayınız.
ÇOMÜ, Fizik Bölümü Arş. Gör. Afşar KABAŞ'ın yüksek lisans tez çalışması olarak hazırlanmıştır.

    Eski Çinliler, Yunanlılar, Mısırlılar ve Romalılar tarafından yaygın olarak kullanılan Güneş Saatleri, İslâm ülkelerinde daha ayrıntılı ve hassas olarak üretilmiş, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de gelişmesini sürdürerek 20. yy başlarına kadar özellikle Akdeniz ülkelerinde kullanılmıştır. (Güneş Saatine tarih ve burç bilgisi ilk kez bu örnekte eklenmiştir.)

    Kadranın kırmızı çerçevesine ait kısa kenarın 0.15 katı uzunluğundaki bir çubuk, kadran üzerindeki deliğe, kadran ile 40 derecelik açı yapacak şekilde (çubuğun kadran üzerindeki dik izdüşüm doğrultusu kuzey yönü ile çakışık olmalıdır.) yerleştirilir. Kadran yatay bir düzlem üzerine konulur ve K ile simgelenen kuzey yönü gerçek kuzey ile çakıştırılır.

    Havanın güneşli olması halinde bu çubuğun kadran üzerindeki gölgesinin ucu (1) günün saatini (yaklaşık 05'ten 19'a kadar), (2) günün tarihini ve (3) Güneş'in o tarihte hangi burçta bulunduğunu gösterir. Merkezden yayılan noktalı, kesikli veya düz çizgiler 10'ar dakikalık aralıklarla günün saatini okumada kullanılır (yaz saati için, bu saatlere bir saat eklenir). Kadranda her ayın 1. gününün gösterildiği yaylar, tarih yayları'dır.

    Bu dış yaylara paralel olarak, iki yanda burçlar şeridi yer almaktadır. Bu şeritleri ve tarih yayları'nı kesen eğri çizgiler gün çizgileri'dir. Gölge ucundan gün çizgileri'ne çizilen paralelin tarih yayları'nı kestiği iki noktadan biri, o günkü tarihi (ay ve gün olarak) gösterir. Kadranın orta bölgesinde her ayın ilk gününü gösteren iki küçük tarih ölçeği daha vardır. Bu ölçekler, gölge, kadranın orta bölgesindeyken günün tarihini okumada kullanılabilir. Gün çizgileri, burçların sınırlarını da gösterir. Herhangi bir tarihte Güneş'in hangi burçta olduğunu bulmak için tarih yayları'nda ilgili tarih ay ve gün olarak bulunur ve paralel şeritteki burç okunur. Doğum tarihinize karşı gelen burcu okursanız, bunun, astrolojinin öngördüğü yanlış burçtan farklı olduğunu göreceksiniz. Bilindiği gibi burçlar (^: Koç, _: Boğa, `: ıkizler, a: Yengeç, b: Aslan, e: Başak, d: Terazi, e: Akrep, Yılancı, f: Yay, g: Oğlak, h: Kova, i: Balıklar), Güneş'in gökyüzündeki yolu üzerinde yer alan takımyıldızlardır.

    Güneş Saatinin Boy: 20 cm ve En : 30 cm boyutlarında plastik tabaka üzerine basılan örneğini, aşağıdaki mail adresi aracılığıyla Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fizik Bölümü ile temasa geçerek satın alabilirsiniz. Ayrıca Astrofizik Araştırma Merkezi Müdürü ve Fizik Bölümü Başkanı Prof. Osman Demircan'ın "Evrende Yaşadığımız Yer GÜNEŞ SİSTEMİ" adlı kitabı satışa sunulmuştur.